Doorstroomlocatie

Een doorstroomlocatie is tijdelijke huisvesting voor statushouders. Statushouders zijn mensen met een verblijfsvergunning voor Nederland. In afwachting van een woning starten zij vanuit de doorstroomlocatie met hun inburgeringsproces.

Het gaat om een lokale doorstroomlocatie, wat betekent dat deze bewoners daarna in de Noordoostpolder blijven. Een doorstroomlocatie is een kortetermijnoplossing om onze wettelijke taakstelling te behalen. 

Een doorstroomlocatie is dus niet hetzelfde als een asielzoekerscentrum (AZC) (mensen zonder verblijfsvergunning) of aanmeldcentrum (eerste opvang van mensen die asiel aan willen vragen).  

Het gebouw heeft 21 kamers. Het gaat om 15 kamers voor 1 persoon en 6 kamers voor 2 personen; een ouder en kind. Het College heeft toegezegd dat er maximaal 27 personen zullen verblijven, waaronder 21 volwassenen en mogelijk 6 kinderen. 

In de doorstroomlocatie verblijven voornamelijk alleengaanden (of maximaal 2 personen uit een gezin). Vaak zijn het mensen die na het verkrijgen van hun verblijfsvergunning wachten op gezinshereniging (nareizigers). 

Toewijzing vindt plaats in samenwerking tussen de gemeente, Mercatus, het COA (Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers) en Vluchtelingenwerk. Deze partijen hebben kennis van de doelgroep en kijken goed naar de matching van statushouders aan de locatie. 

Statushouders verblijven hier tot zij een woning hebben toegewezen gekregen. Het uitgangspunt is dat mensen maximaal één jaar verblijven op de doorstroomlocatie en daarna verhuizen naar een huurwoning van Mercatus. 

Naar een woning die beschikbaar wordt gesteld door Mercatus. 

Vanuit de doorstroomlocatie kan Mercatus vraag en aanbod beter op elkaar afstemmen. Waardoor we ook proberen te voorkomen dat alleenstaanden in een gezinswoning terecht komen.  

De statushouders starten vanuit de doorstroomlocatie met onder andere hun inburgeringstraject. Een intensief traject om de Nederlandse taal eigen te maken en de Nederlandse samenleving te leren kennen. Daar hoort ook een inburgeringsexamen of staatsexamen en participatie bij. Dat houdt in: begeleiden om actief deel te nemen aan de samenleving, zoals onderwijs of werk.

Nee, het is goed om te weten dat dit niet gaat om de Spreidingswet, maar om de Huisvestingswet. Vanuit de Huisvestingswet heeft de gemeente een wettelijke taak om een bepaald aantal statushouders per jaar te huisvesten. Op dit moment hebben wij een achterstand in het huisvesten van statushouders. Wij nemen onze verantwoordelijkheid om deze achterstand in te halen en deze mensen, die daar recht op hebben, te huisvesten. Dit biedt op andere plekken weer ruimte.

De Spreidingswet (Wet gemeentelijke taak mogelijk maken asielopvangvoorzieningen) gaat over de opvang van asielzoekers. Het doel hiervan is om de asielopvang eerlijk te spreiden over gemeenten. De wet verplicht gemeenten om voldoende opvangplekken te realiseren voor asielzoekers. Dit is dus een andere wet dan het huisvesten van statushouders. Het klopt dat wij voldoen aan de Spreidingswet.   

• Eenwijkconsulent van Mercatus is aanspreekpunt voor bewoners van de wijk. 
• De eerste periode is er een spreekuur met gebiedswerkers van de gemeente en de woonconsulent van Mercatus
• Bijeenkomsten met een groep omwonenden (klankbordgroep) 
• Inloopbijeenkomsten voor de buurt 
• Een huismeester/ beheerder op de locatie die ook aanspreekpunt is voor omwonenden. 

Verder is er de gebruikelijke begeleiding vanuit Vluchtelingenwerk en gemeente. Vluchtelingenwerk begeleidt statushouders het eerste jaar. Ze bieden maatschappelijke begeleiding. In de eerste maanden is dat vooral praktisch en daarna ook meer maatschappelijk van aard. Ook onderzoeken we de mogelijkheid voor het organiseren van een inloopspreekuur op locatie door Vluchtelingenwerk, als toevoeging op de begeleiding bij hen op kantoor. De gemeente begeleidt statushouders bij hun inburgeringstraject. De lijnen tussen Vluchtelingenwerk, Mercatus en gemeente zijn kort wanneer het gaat om de begeleiding van statushouders. 

Als alles volgens planning verloopt verwachten we dat we de eerste bewoners in december 2025 kunnen huisvesten. Het komende half jaar wordt er gewerkt aan bouwkundige en installatietechnische aanpassingen. 

De regeling van uit het Rijk is voor 3 jaar. Statushouders kunnen 3 jaar lang op deze locatie instromen. Iemand die in de laatste maanden van het derde jaar op deze locatie komt, kan hier nog een jaar wonen. Daarom is 3-5 jaar genoemd. 

Daarna gaat de gemeente op zoek naar een nieuwe invulling van het pand / de locatie.

Mede met deze maatregel kan de achterstand op de taakstelling ingehaald worden en kan voorkomen worden dat de provincie Flevoland verdere acties onderneemt. Bij het niet tijdig inhalen van de achterstand en het voldoen aan de taakstelling, kan de provincie in de plaats treden van het college en maatregelen treffen. De gemeente heeft hier dan geen invloed meer op. 

Als het pand niet door de gemeente wordt aangekocht voor een doorstroomlocatie, kan ieder ander het pand aankopen en binnen de wettelijke mogelijkheden herontwikkelen. 

Het realiseren van een tijdelijke doorstroomlocatie is een van de maatregelen uit het plan van aanpak voor de huisvesting van statushouders. Deze maatregel is noodzakelijk om dit jaar nog de wettelijke taakstelling voor het huisvesten van statushouders te halen. Dit pand is de meest geschikte mogelijkheid die op korte termijn beschikbaar is. Vanuit deze opgave is er gezocht naar een geschikte locatie. Dit pand stond al geruime tijd leeg, heeft een woonbestemming en is dichtbij belangrijke voorzieningen. Het is geschikt voor de doelgroep. Doordat een groep statushouders op één plek te laten wonen biedt dat ons de gelegenheid om hen goed te begeleiden bij hun huisvesting en inburgering. Er zijn op dit moment geen andere panden voorhanden. 

Statushouders worden in het standaard huisvestingsproces zo veel mogelijk gespreid over de wijken en dorpen. De sociale huurvoorraad wordt de komende jaren uitgebreid met zo’n 600 woningen. Aangezien we op dit moment achterlopen in onze taakstelling, moeten we op korte termijn meerdere statushouders huisvesten. Deze doorstroomlocatie biedt daar een oplossing voor. Bij een geschikte match tussen een sociale huurwoning en een statushouder, verhuist de statushouder van de DSL naar een wijk in Emmeloord of één van de dorpen. Het standaard huisvestingsproces loopt dus door naast het bestaan van de DSL, waarbij spreiding ook het doel is. 

We hebben niet de verwachting dat de realisatie van de doorstroomlocatie voor veiligheidsproblemen gaat zorgen, echter is de veiligheid in iedere omstandigheid niet 100% te garanderen. De wijk kent geen verontrustende veiligheidscijfers. Recente politiecijfers over de wijk laten geen negatieve afwijking zien ten opzichte van vergelijkbare wijken.

Wel nemen we verschillende maatregelen om de veiligheid te waarborgen. Er komen contactpersonen voor zowel de bewoners als de omwonenden. In de vorm van een wijkconsulent van Mercatus en een huismeester die waar nodig 24/7 aanwezig is. De huismeester blijft zolang dat nodig is en is aanspreekpunt voor de buurt. Ook is er de maatschappelijke begeleiding, vanuit Vluchtelingenwerk, Carrefour en de gemeente. Verder is het, zoals in andere situaties en context, altijd mogelijk bij zorgen over veiligheid contact op te nemen met de wijkagent of politie en de gemeente houdt bijzondere aandacht.

Ook kijken we naar een zorgvuldige selectie van de mensen die worden geplaatst. De gemeente kijkt in samenwerking met het COA, Mercatus en Vluchtelingenwerk wie er in de DSL gehuisvest wordt. Ze zijn zoveel mogelijk overdag aan het werk of bezig met hun inburgering.  

De wijk kent geen verontrustende veiligheidscijfers. In het algemeen geldt dat er meer meldingen en klachten zijn dan dat er boa's of agenten zijn. Zij moeten prioriteren waar ze op gaan handelen en kunnen niet overal naar toe. Gemeente gaat aandacht vragen voor het beeld dat er te weinig wordt gedaan bij het team Leefbaarheid en met de politie.

We hebben gezamenlijk een verantwoordelijkheid voor de veiligheid in een buurt. Daar draagt iedereen aan bij. Het College heeft toegezegd deze doorstroomlocatie te bespreken als vast agendapunt in het overleg van de politie en gemeente, waardoor er meer aandacht komt voor deze specifieke situatie.

Als de gemeenteraad instemt met het voorgesteld besluit, dan zetten we het pand in voor een periode van 3 – 5 jaar. Hierna kan het pand voor een ander doel ingezet worden. Na vijf jaar zal het dus geen doorstroomlocatie meer zijn. Mocht er onverhoopt verlenging nodig zijn, dan moet de gemeenteraad daar weer een nieuw besluit over nemen. Het wordt niet stilzwijgend verlengd. We gaan er niet van uit dat verlenging nodig is.

Bezwaar is een juridisch instrument dat in deze situatie niet ingezet kan worden. Natuurlijk kunt u altijd informeel uw ongenoegen uiten over dit voornemen. We hebben als gemeente vanuit de wet de opdracht om een bepaald aantal statushouders te huisvesten. Hier moet de gemeenteraad een beslissing in nemen. 

Er is op voorhand geen reden om aan te nemen dat de woningwaarde daalt omdat het een tijdelijke situatie betreft. Als mensen menen een nadeel te ondervinden door deze tijdelijke DSL dan moet dat worden aangetoond. 

Alle vragen van omwonenden worden verzameld. Deze zijn deels beantwoord tijdens de informatieavond op 30 juni. Ook wordt deze Q&A regelmatig bijgewerkt en aangevuld.
Over ideeën, zorgen of vragen blijven we op de volgende manieren met omwonenden in gesprek: 

• Een wijkconsulent van Mercatus is aanspreekpunt voor bewoners van de wijk 
• De eerste periode is er een spreekuur met gebiedswerkers van de gemeente en de woonconsulent van Mercatus
• Bijeenkomsten met een groep omwonenden (klankbordgroep) 
• Inloopbijeenkomsten voor de buurt 
• Een huismeester op de locatie (waar nodig 24/7) voor zolang dat nodig is 
• Mogelijk een nieuwsbrief voor omwonenden in aanloop naar de realisatie

Met het realiseren van de DSL kunnen we voldoen aan onze taakstelling die hoort bij de Huisvestingswet. Daarom is gekozen om het pand in te zetten voor huisvesting van statushouders. Het combineren met huisvesting van jongeren of ouderen maakt dit een uitdaging. Het gebouw gedeeltelijk aanpassen zodat het geschikt is voor permanente bewoning vraagt kostbare bouwkundige en installatietechnische aanpassingen. Dit kost veel tijd en geld. Het is aannemelijk dat met kosten voor deze aanpassingen het niet betaalbaar is voor jongeren.

We blijven met omwonenden in gesprek over hun vragen, zorgen en ideeën over de doorstroomlocatie. Bijvoorbeeld tijdens een klankbordgroepoverleg waar omwonenden zich voor kunnen inschrijven en inloopbijeenkomsten voor de buurt.

De gemeente kijkt in samenwerking met het COA, Mercatus en Vluchtelingenwerk naar een goede match in de samenstelling van bewoners van het pand. Zo kijken we bijvoorbeeld naar of iemand al werk heeft in de Noordoostpolder en of er al gezinshereniging is aangevraagd. Er worden expliciet geen alleenreizende minderjarigen gehuisvest op deze locatie. Zij wonen in locaties van het NIDOS. 

In samenwerking met Mercatus, COA en Vluchtelingenwerk kijken we naar een goede samenstelling van de statushouders op de locatie. In de locatie komen veelal mensen die wachten op hun familie (nareizigers). Dit gaat dus niet alleen om jonge, mannelijke statushouders. Bovendien is de DSL niet bedoeld voor het huisvesten van groepen alleenstaande jongeren onder de 18 jaar. Als er wel kinderen of jongeren wonen, zijn zij er samen met hun ouder of familie.  

Aankoop is voor de gemeente voordeliger dan huur.

We verwachten bij gelijkblijvende omstandigheden dat het zal lukken statushouders te laten doorstromen naar een permanente huurwoning. Mocht dit bij veranderende omstandigheden niet lukken, dan wordt er tijdig ingegrepen en maatregelen genomen. We werken hierin nauw samen met Mercatus. 

Het pand kwam onlangs te koop. Het inrichten van het pand als doorstroomlocatie is voor de gemeente een kans om te voldoen aan de wettelijke taakstelling om statushouders te huisvesten. Het past in het plan van aanpak dat is opgesteld de gemeente. Tussen het voornemen tot aankoop en overleg met de gemeenteraad zat weinig tijd. Participatie waarbij iedereen mee kan praten over waar statushouders mogen of kunnen wonen, vraagt veel tijd. Die tijd is er niet met onze achterstand. Wij wilden geen valse verwachtingen wekken. Daarom neemt het college de verantwoordelijkheid voor deze aanpak. In dit geval passen we de participatie toe zodra de Raad heeft besloten over te gaan tot aankoop van het pand. Samen met omwonenden willen na het besluit de locatie nader vormgeven in de wijk. 

Mercatus verzorgt de sociale huurwoningvoorraad in de gemeente. Ze bieden statushouders, in samenwerking met de gemeente, huisvesting. Mercatus zal zorgen voor de verhuur en het mutatieonderhoud van de studio’s in het pand. Ook zorgen ze voor de toewijzing van de statushouders in de doorstroomlocatie aan de definitieve huurwoningen. 

Er stond een fout in de eerste brief bij de datum. De huisvesting start in december 2025 – januari 2026. Niet in januari 2025. 

De gemeente verdient geen geld met het realiseren van de doorstroomlocatie. De gemeente ontvangt per gehuisveste statushouder op de locatie een vergoeding van dagvergoeding van €60 per statushouder voor 1 jaar. Deze daggeldvergoeding van het Rijk is o.a. voor energiekosten, inventaris, afschrijvingskosten, huismeester e.d. De aanpassingen om het gebouw bewoonbaar te maken (transitiekosten) worden betaald door het Rijk. We ontvangen geen 30.000 euro per gehuisveste statushouder, dit wordt soms door bewoners genoemd of gevraagd. Dit is een andere regeling en is niet van toepassing op de doorstroomlocatie. Bewoners betalen net als andere inwoners huur. Dit wordt gebruikt om een deel van de kosten van het pand te dekken.

Het pand is geschikt voor deze doelgroep. Het gaat om tijdelijke huisvesting: het uitgangspunt is dat mensen maximaal één jaar verblijven op de doorstroomlocatie en daarna verhuizen naar een huurwoning van Mercatus. Gezien de duur van het verblijf is deze huisvesting acceptabel.

Zie de beantwoording van vraag 15, 16 en 22.