Leidende principes Omgevingswet

Vanuit de gemeente werkt een klein groepje mensen (kernteam) aan de voorbereiding van de Omgevingswet. Deze groep bedacht een werkvorm om te achterhalen wat verschillende groepen belangrijk vinden als het gaat om hun omgeving. En dan vooral over hoe we met elkaar omgaan. We noemen dit de ‘leidende principes’ voor de Omgevingswet. Deze principes geven richting aan ons handelen en ons gedrag.

De werkvorm bestond uit een schuivenschema met tegengestelde dilemma’s boven en onderaan de schuiven. Hierdoor kwam het gesprek op gang over het belang van bepaalde begrippen. De meest genoemde dilemma’s zijn doorvertaald naar kaartjes met daarop begrippen. Gevraagd werd aan de deelnemers om de voor hen belangrijkste begrippen te sorteren en daarna per groep overeenstemming te vinden over de belangrijkste begrippen. Ook tijdens deze bijeenkomsten was het onderlinge gesprek over de verschillende waarden van groot belang.

Zowel de ambtenaren, de raad als de groep uit de samenleving, doorliepen dezelfde werkvorm. Daaruit kwamen vier begrippen naar boven die de belangrijkste leidende principes zijn geworden: Maatwerk, Dynamisch, Vertrouwen en Belangenafweging. De nieuwe raad krijgt deze principes ter besluitvorming voorgelegd.

De omschrijving van deze begrippen zijn gehaald uit de gesprekken hierover. In een gezamenlijke bijeenkomst zijn we met alle groepen hierover in discussie gegaan om te kijken of we elkaar goed hadden verstaan.

Wat vonden de deelnemers er van?

Als kernteam vonden we het belangrijk om het proces open in te gaan en om alle belangen gelijkwaardig mee te wegen. We wisten vooraf niet hoe lang het zou duren en waar het naar toe zou gaan. Nu de bijeenkomsten achter de rug zijn, laten we graag verschillende deelnemers aan het woord om te vertellen hoe zij het proces hebben ervaren.

Astrid Kroes (inwoner)

Het proces om te komen tot een set van leidende principes heb ik als ontzettend prettig ervaren. Nog nooit eerder ben ik als bewoner betrokken geweest bij een dergelijk proces, dus ik was erg benieuwd wat ik ervan kon verwachten. Mijn vraag was met name in hoeverre onze mening echt meegenomen zou gaan worden bij de invoering van de nieuwe omgevingswet voor onze gemeente. Was het om achteraf te kunnen zeggen dat ze de samenleving hadden geraadpleegd of gingen ze er echt wat mee doen? Ik durf nu achteraf te zeggen dat ik zeker weet dat ze echt wat met de uitkomst gaan doen!

Angélique Michel (inwoner)

De vraag van de gemeente om mee te praten over de Omgevingswet interesseerde mij. Het feit dat de gemeente dit niet alleen intern, maar ook met bewoners breed wil benaderen geeft naar mijn mening aan dat ze open staan om naast gewoon de wetsverandering ook open te staan voor een cultuuromslag. Persoonlijk vind ik het een positief punt dat de gemeente ook van bewoners die geen kennis van zaken hebben, input vragen voor zo’n groot onderwerp. Ook heb ik ervaren dat je mening gehoord wordt en goed vertaald wordt naar de concept tekst. Ik denk dat deze methodiek kan bijdragen tot een groter draagvlak en de leefbaarheid van onze gemeente verhoogt.

Jouke Bokma (inwoner)

De leidende principes waar we over hebben gesproken zijn: Vertrouwen, Belangenafweging, Dynamisch en Maatwerk. Dit zijn echter alleen nog woorden! Wij hebben samen getracht om deze woorden zoveel mogelijk te definiëren. Dat is nog een hele klus want wat een woord betekent is voor ieder mens anders bleek ook nu weer in de gesprekken. Als je echter de betekenis van deze woorden in ruime zin omschrijft dan komen we met z’n allen tot de conclusie dat de nieuwe Omgevingswet ook een andere manier van denken en werken bij de overheid zal vergen. Wij noemen dat een cultuuromslag. Ambtenaren, maar ook bestuurders zullen anders moeten gaan kijken naar initiatieven en vergunningaanvragen. Ook zullen wij als burgers en initiatiefnemers meer moeten leven met het idee dat, nog steeds binnen de geest van de Wet, er voor de buurman een ander besluit kan worden genomen dan dat voor jou is genomen. Iedere situatie is namelijk, soms op details, uniek.

René van den Belt (ambtenaar)

Ik heb bij deze bijeenkomsten een grote verbetering ervaren ten opzichte van het verleden, waar het er vaak heel formeel aan toe ging. In een opvallend ontspannen en gemoedelijke sfeer werd in wisselende groepen gewerkt aan de leidende principes. We  wisselden standpunten uit en hadden boeiende gesprekken. In sommige groepen stonden de meningen lijnrecht tegenover elkaar, maar iedereen liet elkaar uitpraten. En er werd serieus gezocht naar iets gezamenlijks, een punt dat bindt. Maar er werden ook grappen gemaakt en dat kon, want je leert elkaar kennen.

Henri van Ulsen (voorzitter werkgroep van de raad)

Bijzonder is de unieke samenstelling van de groep (stakeholders, werkgroep raad en ambtenaren) die samen heeft gewerkt aan dit eerste resultaat. Ook de werkgroep van de raad die al vanaf het najaar 2016 aan het werk is om dit neer te zetten, is redelijk uniek in het land. De grote hervorming zal veel van ons vragen. Niet alleen van de ambtelijke organisatie maar ook van het college, de raad en de samenleving (de initiatiefnemers). Die gaan het straks doen, die trekken de kar! Dit alles in het kader van een samenleving die zich niet meer laat voorschrijven wat goed of slecht voor hun eigen leefomgeving is. Dit zal voor alle partijen in dit nieuwe proces veel betekenen: de kunst van het loslaten.

Wiemer Haagsma (wethouder)

Met de Omgevingswet wil de overheid wet- en regelgeving op het gebied van onze omgeving vereenvoudigen. In onze gemeente hebben we deze uitdaging ‘in het gemeentehuis’ opgepakt, maar het gaat natuurlijk om de wereld ‘buiten het gemeentehuis’. Het is mooi dat veel mensen zich gemeld hebben na onze oproep om ‘meedenkers’ in dit proces. We ontmoetten mensen die vanuit hun werk betrokken zijn bij de omgevingswet, dorpsbestuurders maar ook inwoners die geïnteresseerd waren in dit onderwerp. Deze ‘stakeholders’ groep heeft hetzelfde programma gehad als de werkgroep van de raad en de ambtenaren. Het is mooi om te constateren dat alle groepen op dezelfde uitkomst uitkwamen. De leidende principes voor gemeente Noordoostpolder die er uit kwamen zijn: belangenafweging, dynamisch, maatwerk en vertrouwen. Deze principes willen we gebruiken bij het begeleiden van de aanvragen die binnenkomen voor nieuwe initiatieven in onze gemeente. Op die manier gaan we van ‘Nee tenzij, naar Ja mits’ en dat is een stap in de goede richting.